ข้าวเป็นอาหารหลักของมนุษย์และคนไทยมาอย่างยาวนาน ทราบหรือไม่ว่าจริงๆแล้วข้าวเป็นพืชตระกูลเดียวกับหญ้า มีประวัติการปลูกเพื่อรับประทานมากว่าหลายพันปี หลายคนอาจสงสัยว่า ข้าวมีกี่ประเภท มีกี่ชนิด ซึ่งประเภทข้าวนั้นสามารถแบ่งได้หลายประเภท ได้แก่

• แบ่งประเภทข้าวตามที่สถานที่เพาะปลูก เช่น ข้าวไร่, ข้าวนาสวนหรือนาดำ และข้าวขึ้นน้ำหรือข้าวนาเมืองที่นิยมปลูกในอยุธยา สุพรรณบุรี ลพบุรี สิงห์บุรี ชัยนาท พิจิตร อ่างทอง ซึ่งเป็นพื้นที่ระดับน้ำสูงกว่า 80 เซนติเมตร
• แบ่งประเภทข้าวตามอายุการเก็บเกี่ยว ได้แก่ ข้าวนาปี ปลูกช่วงฤดูฝน และข้าวนาปรัง อายุการเก็บเกี่ยวข้าว ได้แก่ ข้าวเบา อายุเก็บเกี่ยว 90-100 วัน, ข้าวกลาง 100-120 วัน และข้าวหนัก อายุเก็บเกี่ยว 120 วันขึ้นไป
• แบ่งประเภทข้าวตามรูปร่างเมล็ดข้าวสาร เช่น ข้าวเมล็ดสั้น, ข้าวเมล็ดยาวปานกลาง, ข้าวเมล็ดยาว และข้าวเมล็ดยาวมาก

ชนิดของข้าวที่เป็นที่นิยมทั่วโลกมีอะไรบ้าง

1 ข้าวป่ายักษ์ (Wild Rice)

ข้าวป่ายักษ์นั้นบางครั้งอาจเรียกว่า Canada rice หรือ Indian rice ข้าวป่ายักษ์ หรือ Wild Rice นั้นเป็นข้าวที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา มักปลูกในที่ราบลุ่มใกล้ทะเลสาบหรือแม่น้ำ โดยข้าวป่ายักษ์ในประเทศไทยจะนำเข้าจากอเมริกา ซึ่งในบ้านเราจะมีราคาค่อนข้างสูง ข้าวป่ายักษ์มีจุดเด่น คือ เมล็ดข้าวจะมีขนาดใหญ่เรียวยาวกว่าเมล็ดข้าวไทยแม้จะเป็นพันธุ์ข้าวสกุลเดียวกัน เมื่อหุงให้สุก เมล็ดข้าวป่ายักษ์จะงอขึ้นและเผยให้เห็นเนื้อสีขาวด้านใน รสสัมผัสและกลิ่นเมล็ดข้าวพันธุ์นี้จะค่อนข้างแตกต่างกว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ เมล็ดข้าวมีสีม่วงเข้มรสชาติคล้าย ๆ ข้าวซ้อมมือ แต่มีรสสัมผัสของข้าวนุ่มนวลกว่า อุดมด้วยโปรตีน สารอาหารวิตามินเอ วิตามินบี 6 และใยอาหารที่เหมาะสำหรับร่างกายเป็นอย่างมาก หากได้ทานข้าวป่ายักษ์ราดกระเพราหมูกรอบร้อน ๆ สักจานคงจะอร่อยมากๆแน่นอน

2 ข้าวเมล็ดยาว (Long Grain Rice)

มาถึงข้าวเมล็ดยาว (Long-grain Rice) เป็นพันธุ์ข้าวที่มีลักษณะเรียวยาวสมบูรณ์แบบและมีสีขาว เป็นชนิดข้าวที่มีความหลากหลายมากที่สุด ซึ่งข้าวหอมมะลิและข้าวขาวที่นิยมในประเทศไทยก็จัดอยู่ในประเภทนี้ จุดเด่นคือความนุ่มละมุนลิ้น รับประทานง่าย เพราะขัดสีจนเป็นข้าวขาวคุณภาพดี สำหรับข้าวขาวนี้เหมาะกับการปรุงในทุกเมนู ไม่ว่าจะเป็น การนำไปหุงร้อน ๆ รับประทาน หรือจะใช้ผัดหรือต้มก็ได้ทั้งนั้น ด้วยข้อดี คือ เมล็ดข้าวขาวสามารถเก็บได้ยาวนาน และรับประทานได้ทุกเวลาที่ต้องการจึงเป็นที่นิยมมาก ส่วนข้อเสียของข้าวขาวคือสารอาหารที่ถูกขัดสีออกไปในช่วงสีข้าวนั่นเอง

3 ข้าวแดง (Red Rice)

พันธุ์ข้าวที่มีเมล็ดสีแดงมีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยเช่นเดียวกับข้าวหอมมะลิ มีการขัดสีน้อย เช่น ข้าวพันธุ์มันปู พันธุ์สังข์หยด มีวิตามินสูงกว่า เช่น วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี และอี พร้อมกับใยอาหารที่มีประโยชน์ช่วยขับของเสียออกจากร่างกาย เป็นข้าวที่ไม่นุ่มนวลเท่ากับข้าวหอมมะลิหรือข้าวขาว อาจใช้เวลาหุงให้สุกนานกว่าข้าวขาวปกติ แต่มีมากด้วยคุณประโยชน์ ได้แก่ ป้องกันโรคเหน็บชา ขับถ่ายง่ายขึ้น เหมาะสำหรับคนที่เป็นตะคริวบ่อย ๆ ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง กระตุ้นการทำงานของระบบประสาทและสมอง รวมทั้งให้รสสัมผัสที่มากกว่า มีความเหนียวหนึบกว่าข้าวขาว สามารถรับประทานแบบผสมกับข้าวขาวก็อร่อยอีกแบบ หรือที่นิยมกันสามารถผสมกับข้าวหอมมะลิและข้าวกล้อง 3 อย่างเรียกว่า ข้าว 3 กษัตริย์

4 ข้าวนึ่ง หรือ ข้าวพาร์บอยล์ (Parboiled Rice)

สำหรับข้าวนึ่ง หรือ Parboiled Rice อ่านออกเสียงว่า พาร์บอยล์ไรซ์ เมล็ดข้าวมีความใสขัดรำออกแล้วโดยขั้นตอนการผลิตจะนำเมล็ดข้าวเปลือกมาแช่น้ำแล้วนึ่ง ทำให้แห้งก่อนสี เป็นข้าวที่มีโภชนาการสูงกว่าข้าวขาว มีวิตามินบี 1และวิตามินอีสูง มีความร่วนกว่าข้าวขาวหรือข้าวสวยและมีน้ำมันรำข้าวมากกว่า เป็นที่นิยมของคนไทยเช่นกัน หุงเสร็จจะมีสีเหลืองอ่อน ๆ และเมล็ดร่วนไม่ติดกัน หุงขึ้นหม้อ ซึ่งจะต้องใช้เวลาแช่ข้าวและเวลานึ่งข้าวที่เหมาะสม

5 ข้าวบาสมาตี (Basmati Rice)

ขึ้นชื่อว่า “หอม อร่อย” ต้องข้าวบาสมาตี ว่ากันว่าเป็นข้าวที่เป็นราชินีแห่งความหอม โดยกลิ่นหอมนี้มาจากการบ่มข้าว บางครั้งอาจเก็บข้าวบ่มไว้เป็นปีหลังเก็บเกี่ยว ข้าวชนิดนี้มีแหล่งกำเนิดจากประเทศอินเดีย และพบมากในประเทศอินเดีย ศรีลังกาและปากีสถาน มีเมล็ดเรียว ยาว อยู่ในกลุ่มเดียวกับข้าว Long-Grain Rice หุงขึ้นหม้อไม่เหนียวติดกัน นิยมประกอบอาหารเป็นข้าวหมกไก่ ข้าวหมกเนื้อ และแกงกะหรี่ต่างๆ ฯลฯ เมนูกับข้าวแบบอินเดียแท้ ๆ โดยเฉพาะการหุงข้าวบาสมาตีกับน้ำขมิ้นจะได้สีเหลืองนวล ขาวหอมๆ

6 ข้าวอาโบริโอ (Arborio Rice)

ข้าวอาโบริโอมีเมล็ดสั้น ดูกลมและอ้วนท้วมกว่าข้าวพันธุ์อื่น มีแหล่งกำเนิดที่ประเทศอิตาลี เป็นข้าวในกลุ่ม Short-Grain Rice อัดแน่นด้วยปริมาณแป้ง เริ่มแรกชาวอิตาเลียนหุงข้าวอาโบริโอ ในชื่อเมนูริซอตโต้ (Risotto) ที่ปรุงด้วยครีม ชีสพาร์มีซาน เนย คลุกเคล้าเข้ากับซุปเนื้อวัว ปลา หรือผัก หุงเสร็จตักรับประทานร้อน ๆ ตัวเมล็ดข้าวจะอมและอุ้มน้ำและกลิ่นของซอสหรือเครื่องแกงได้ดี ทำให้เวลาทานจะเข้าถึงครีมและรสของเครื่องปรุงได้เป็นอย่างดี รสสัมผัสของตัวข้าวจะค่อนข้างแข็งนิยมรับประทานในอาหารฝรั่งและอิตาเลียนเป็นหลัก

7 ข้าวกล้อง หรือ ข้าวซ้อมมือ (Brown Rice)

ลืมไม่ได้เลยสำหรับพันธุ์ข้าวยอดฮิตของคนไทยอย่างข้าวกล้อง หรือข้าวซ้อมมือที่มีชื่อเรียกภาษาอังกฤษว่า Brown Rice หรือ Unpolished Rice เป็นเมล็ดข้าวสีน้ำตาลอ่อนที่ไม่ได้ผ่านการขัดสีมากนัก และยังมีจมูกข้าวซึ่งเป็นส่วนที่มีสารอาหารมากที่สุด มี texture มากกว่าข้าวขาวหรือข้าวหอมมะลิ เวลารับประทานจะรู้สึกแข็งกว่าข้าวขาว แต่มากด้วยคุณค่าทางอาหารมากกว่าและดีต่อสุขภาพมากกว่า เพราะข้าวกล้องมีวิตามินบี 1 มากกว่าข้าวขาวประมาณ 4 เท่า ช่วยในการลดความอ้วนเพราะข้าวกล้องย่อยได้ยากกว่าข้าวหอมมะลิหรือข้าวขาว เป็นผลมาจากการมีไฟเบอร์และกากใยที่สูงทำให้อิ่มท้องนาน ไม่หิวบ่อย จากการที่ข้าวกล่องจะค่อยๆถูกย่อยร่างกายจะค่อยๆดูดซึมน้ำตาลเข้ากระแสเลือด ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดจะไม่สูงขึ้นอย่างรวดเร็วทันทีหลักจากรับประทาน ดีต่อผู้ที่ป่วยหรือผู้ที่อยากป้องกันโรคเบาหวาน ป้องกันอาการอ่อนเพลีย ช่วยบรรเทาอาการเหน็บชา ป้องกันโรคปากนกกระจอก ช่วยทำให้กระดูก เม็ดเลือดแข็งแรง และบำรุงสมอง รับประทานทุกวันจะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง แต่ข้าวกล้องมีข้อเสียคือเก็บรักษาได้ไม่นานนัก เพราะมีความชื้นสะสมง่าย ก่อให้เกิดเชื้อราในเมล็ดข้าวได้

8 ข้าวสีนิลหรือข้าวหอมนิล (Black Rice)

เมล็ดข้าวสีดำขลับมีเอกลักษณ์แบบธรรมชาติสรรค์สร้างอย่างข้าวสีนิล ข้าวหอมนิล หรือข้าวก่ำ ชื่อภาษาอังกฤษตรงตัวเลยว่า Black Rice มีเมล็ดเรียวยาว โดยสีที่เข้มของเมล็ดข้าวนั้นมาจาก สารแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ในตัวข้าวที่สูง สารแอนโทไซยานินนี้เป็นสารประกอบประเภทฟีนอลเป็นชนิดเดียวกับที่พบในผลไม้ตระกูลเบอร์รี่และดอกอัญชัญ มีคุณสมบัติต่อต้านอนุมูลอิสระ เวลาหุงเสร็จจะมีสีม่วงอ่อน ๆ ข้าวฟูนุ่ม มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ มากด้วยโปรตีน ธาตุเหล็กที่ร่างกายสามารถดูดซึมง่ายกว่าพันธุ์ข้าวทั่วไป ช่วยชะลอผมหงอกก่อนวัยอันควร ช่วยบำรุงสายตา การไหลเวียนเลือด มีการวิจัยพบว่าสามารถป้องกันโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร โรคเหน็บชา โลหิตจาง และหัวใจอัมพาตหรือหลอดเลือดอุดตัน ดังนั้น ข้าวสีนิล หรือข้าวหอมนิลนี้จึงเป็นข้าวที่ใช่สำหรับคนรักสุขภาพโดยแท้

เป็นอย่างไรกันบ้างกับเรื่องราวที่เรานำมาแบ่งปันในบทความนี้ ไม่ทราบว่าพอจะทำให้ทุกท่านรู้จักกับชนิดของข้าวและพันธุ์ข้าวมากขึ้นหรือไม่ หากทุกท่านกำลังมองหาหรือต้องการสั่งข้าวกล่องและอาหารกล่องคุณภาพดี จัดส่งถึงที่ คัดเฉพาะข้าวพันธุ์ดีมาเสิร์ฟให้คุณเท่านั้น ทางร้านช้อนกลาง “ปรุงสดใหม่ สะอาด อร่อย” ยินดีให้บริการ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง
• http://www.ricethailand.go.th/rkb/varieties/index.php.htm
• https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/20088?fgcd=&manu=&format=&count=&max=25&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=20088&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=
• http://www.info.ru.ac.th/province/prachinburi/RiceForrest/rice.htm
• http://www.medifoodsco.com/2016/04/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7/
• http://www.cp-enews.com/news/details/cpnews/847
• http://www2.thaihealth.or.th/partnership/Content/7025-%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B6%E0%B9%88%E0%B8%87%20%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%84%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%A0%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%87.html
• https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B5
• https://en.wikipedia.org/wiki/Arborio_rice
• http://www.jeamrice.com/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3.html
• https://www.เกร็ดความรู้.net/ข้าวหอมนิล/